Ίσως να φαντάζουν πολύ διαφορετικές μεταξύ τους, όμως η yoga και η αναρρίχηση έχουν πολλά κοινά σημεία και αλληλοσυμπληρώνονται τέλεια. Η yoga είναι εξαιρετικό συμπλήρωμα για κάθε αναρριχητική ρουτίνα καθώς χτίζει, μεταξύ άλλων, δυνατούς μύες, ευλυγισία και έλεγχο του νου.

Με αφορμή λοιπόν τις δύο αυτές αγαπημένες δραστηριότητες, παρακάτω παραθέτω τα οφέλη που μπορεί να κερδίσει ένας αναρριχητής ή μια αναρριχήτρια από τη yoga, καθώς και ομοιότητες μεταξύ των δυο δραστηριοτήτων.

1. Ανάπτυξη της ευλυγισίας

Συχνά όταν παροτρύνω κάποιον να δοκιμάσει yoga για άσκηση, λαμβάνω μια απάντηση: δεν είμαι αρκετά ευλύγιστος ή ευλύγιστη. Όμως η yoga δεν έχει κανένα σωματικό προαπαιτούμενο. Καθένας είναι αποδεκτός έτσι όπως είναι καθώς είναι κατάλληλη για κάθε σωματότυπο. Το μοναδικό προαπαιτούμενο είναι να είσαι δεκτικός. Η ευλυγισία είναι κάτι που χτίζεται με τον καιρό μέσα από τη συστηματική πρακτική των asana, με έμφαση στα ανοίγματα ισχύων και ώμων, καθώς η κίνηση όλου του σώματος ξεκινάει από τον κεντρικό κορμό. Η ευλυγισία είναι επίσης σημαντικό ατού για μια αναρριχήτρια. Ο βράχος όπως κάθε τι που υπάρχει στη φύση, είναι απρόβλεπτος και ακανόνιστος. Για να ανέβει κάποιος πρέπει να βρει τις κατάλληλες θέσεις για τα πόδια και χέρια, ώστε να αναρριχηθεί αργά και σταθερά. Όσο πιο ευλύγιστη είναι κάποια τότε υπάρχει μεγαλύτερη ευκολία να φτάσει δύσκολα κρατήματα καθώς υπάρχει μεγαλύτερο εύρος κίνησης. Επίσης, με την αύξηση της ευλυγισίας, μειώνονται οι πιθανότητες τραυματισμών λόγω σφιχτών μυών, άρα το όφελος από ένα ευλύγιστο σώμα είναι διπλό!

2. Πρόληψη τραυματισμών με την διατήρηση των αρχών ευθυγράμμισης

Για αρκετά χρόνια έκανα yoga χωρίς να γνωρίζω ότι κάτι έλειπε από την πρακτική μου. Κατά την εκπαίδευση μου, έμαθα για τις αρχές της ευθυγράμμισης και τη σημασία τους στη “σωστή” εκτέλεση των asana. Η σκοπιμότητα τους βέβαια δεν είναι να χτίσουν μια τέλεια στάση αλλά κυρίως βοηθούν να γίνει η στάση άνετη και σταθερή. Έτσι προλαμβάνονται τραυματισμοί καθώς δεν ξεπερνάει ο ασκούμενος τα όρια του σώματός του, ενώ επιτυγχάνεται το βέλτιστο σχεδιάγραμμα του σώματος όπου κάθε στάση έχει θεραπευτική ιδιότητα. Στην αναρρίχηση, συνήθεις είναι οι τραυματισμοί στις ωμοπλάτες και στα άκρα, όπως για παράδειγμα η εξάρθρωση του ώμου. Αυτό προκαλείται γιατί ο αναρριχητής προσπαθεί να φτάσει ένα κράτημα που βρίσκεται αρκετά μακριά του. Με τις αρχές της ευθυγράμμισης ο αναρριχητής έχει καλύτερη επίγνωση του σώματός του, συγκεντρώνει τα άκρα του προς το κέντρο του κι έτσι ελαττώνεται κατά πολύ ο κίνδυνος να γίνει υπερέκταση και εξάρθρωση των άκρων, καθώς έλκονται γερά μέσα στην άρθρωση τους, και έτσι το κράτημα γίνεται με τη δύναμη των ωμοπλατών.

3. Ενδυνάμωση μυοσκελετικού και ιδιαίτερα των ωμοπλατών και των άκρων

Ίσως το πιο εμφανές όφελος της yoga για την αναρρίχηση είναι η ενδυνάμωση του μυοσκελετικού, και κυρίως των ωμοπλατών, των χεριών και ποδιών. Η yoga αποτελείται από πολλες και διαφορετικές στάσεις που αγγίζουν όλες τις μυικές ομάδες, ακόμα και στα πιο λεπτοφυή μέλη, όπως τα πέλματα και τα ακροδάχτυλα. Στην αναρρίχηση τα κρατήματα και πατήματα γίνονται με τα ακροδάχτυλα των χεριών, και των ποδιών ώστε να χρειάζεται λιγότερη ενέργεια για το ανασήκωμα όλου του βάρους του σώματος. Έτσι είναι σημαντικό τα ακροδάχτυλα να είναι καλά ενδυναμωμένα ώστε να γίνεται η κίνηση με λιγότερη κούραση και να προληφθούν τραυματισμοί. Επίσης, η εκγύμναση των ωμοπλατών είναι σημαντική για έναν αναρριχητή καθώς από εκεί ξεκινά η στήριξη του σώματος με κάθε κράτημα των χεριών. Η yoga έχει μεγάλη ποικιλία από στάσεις που δυναμώνουν τον κορμό και ειδικά τις ωμοπλάτες, χτίζοντας μια τέλεια βάση για κάθε αναρριχητική προετοιμασία.

4. Καλύτερη επίγνωση του σώματος και ευκινησία

Όταν είσαι πάνω στο βράχο ή στον τοίχο αναρρίχησης, και ελίσσεσαι προς την κορυφή, πρέπει να αυτοσχεδιάσεις. Πολλές φορές. Καμιά φορά η αναρρίχηση μοιάζει σαν αυτοσχέδιο χορό, όπου χέρια, πόδια και όλο το σώμα κινούνται σε τέλειο συγχρονισμό μεταξύ τους σχεδόν αβίαστα. Αυτή η αέναη κίνηση των μελών του σώματος σε απόλυτη αρμονία δεν έρχεται πάντα φυσικά και εύκολα στον καθένα, και χρειάζεται καλή επίγνωση του σώματος. Η yoga είναι ένα εξαιρετικό μέσο για να μάθει κανείς το σώμα του από μέσα προς τα έξω, και να νιώσει άνεση στις κινήσεις του. Μια αρμονική πρακτική επιτυγχάνεται με τη συνεχόμενη διαδοχή στάσεων, δίνοντας την αίσθηση της αέναης ροής κινήσεων. Έτσι το σώμα μαθαίνει να κινείται σε ροή αρμονικά, γίνεται πιο ευκίνητο και η αίσθηση κατά την αναρρίχηση γίνεται πιο αέρινη. Άλλωστε όσο πιο απαλά και εύκολα διαδέχεται η μία κίνηση την άλλη, χωρίς να μένει ο αναρριχητής πολύ ώρα σε μία θέση, εξοικονομεί ενέργεια και καταφέρνει μεγαλύτερες σε διάρκεια αναβάσεις.

5. Ισορροπία νου και σώματος για σταθερότητα στην αναρρίχηση

Η ισορροπία του σώματος επιτυγχάνεται με την ισορροπία του νου. Στην πρακτική της yoga οι μύες και ο σκελετός στηρίζουν το σώμα, ωστόσο η εξισορρόπηση των συναισθημάτων και των διακυμάνσεων του νου είναι αυτά που θα κρατήσουν την ασκούμενη ηρεμη και σταθερή στη στάση για αρκετή ώρα. Οι yoga asana είναι εξαιρετικές για εξάσκηση της εξισορρόπησης του νου και του σώματος. Για παράδειγμα στη στάση του δέντρου, όπου στηρίζεται η ασκούμενη στο ένα πόδι, η αίσθηση που επιτυγχάνεται με συνεχή πρακτική είναι αυτή της γείωσης και σταθερότητας. Στην αναρρίχηση αντιθέτως άσκηση γίνεται σε απόσταση από το έδαφος. Όμως η διατήρηση της ισορροπίας συνεχίζει να είναι απαραίτητη ώστε να μένει σταθερή σε δύσκολα σημεία της διαδρομής, καθώς και να βρίσκει την εσωτερική της σταθερότητα και σιγουριά για να ξεπερνάει κάθε δύσκολη διαδρομή.

6. Ενσυνειδητότητα και διαχείριση της αναπνοής για καλύτερη αντοχή και διαύγεια

Μια βασική αρχή της yoga, είτε είναι asana είτε διαλογισμός, είναι η καλλιέργεια της ενσυνειδητότητας (mindfulness). Ενσυνειδητότητα είναι η απόλυτη παρουσία στο τώρα με παρατήρηση εσωτερικών και εξωτερικών ερεθισμάτων με αρχάριο νου και χωρίς κριτική. Μέσω της παρατήρησης, ο νους που είναι γεμάτος σκέψεις “καθαρίζει” για λίγο και είναι πιο εύκολο να επικεντρωθεί η προσοχή εκεί που πραγματικά χρειάζεται. Κατά την αναρρίχηση είναι σημαντικό να υπάρχει επικέντρωση της προσοχής στην κάθε στιγμή της κίνησης καθώς μια πτώση θα καθυστερήσει την ανάβαση, θα κρίνει έναν αγώνα ή ακόμα και θα θέσει σε κίνδυνο κάποιον αναρριχητή. Επομένως με τακτική εξάσκηση διαλογισμού αναπτύσσεται η ενσυνειδητότητα αυξάνοντας την επικέντρωση της προσοχής σε κάθε κίνηση κατά την αναρρίχηση. Ένα ακόμα μέσο για την καλλιέργεια της ενσυνειδητότητας είναι η επικέντρωση της προσοχής στην αναπνοή. Η συνειδητή αναπνοή ηρεμεί το νου και προσφέρει καλύτερη διαύγεια σε αυτά που έχουν μείζουσα σημασία στη στιγμή. Επίσης η αναπνοή δίνει ζωή στο σώμα και οδηγεί την κάθε άσκηση, και με συνετή διαχείριση επιτυγχάνεται εξοικονόμηση ενέργειας. Το τελικό όφελος για τον αναρριχητή είναι καλύτερη διαύγεια, ψυχραιμία και αυξημένη αντοχή.

7. Αναγνωρίζεις τα όρια σου και με αυτοπεποίθηση εξελίσσεσαι συνεχώς

Η yoga δεν έχει κάποιο συγκεκριμένο στόχο. Είναι μια συνεχή διαδικασία εξέλιξης και αναζήτησης που δεν τελειώνει ποτέ. Και δέχεται κάθε ασκούμενο έτσι όπως είναι, ενώ παράλληλα τον ενθαρρύνει να φτάσει το καλύτερο που μπορεί για τον ίδιο. Χωρίς καμία σύγκριση ούτε με τον ίδιο ούτε με άλλον ασκούμενο. Mέσα από αυτές τις αντίθετες ενέργειες, ο ασκούμενος μαθαίνει καλύτερα τα όρια του, ξεπερνάει περιορισμούς του νου και αποκτά μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση καθώς εξελίσσεται διαρκώς. Στην αναρρίχηση είναι επίσης πολύ σημαντικό ο αθλητής να αναγνωρίζει τα όριά του. Όχι περιοριστικά, αλλά με επίγνωση της εκάστοτε κατάστασης ώστε να προσπαθεί για το καλύτερο που αρμόζει στην κάθε στιγμή. Επίσης η αναρρίχηση έχει ανοιχτούς τους ορίζοντες για τον αθλητή να φτάσει όσο ψηλά και μακρυά επιθυμεί. Ακόμα και αν αναρριχηθεί στο ίδιο βουνό ή την ίδια διαδρομή, θα τα αντιμετωπίσει διαφορετικά κάθε φορά, και θα μάθει κάτι καινούργιο. Η φύση είναι απεριόριστη και πάντα μας εκπλήσσει. Επομένως, μέσω της yoga ο αναρριχητής χτίζει την ποιότητα της αυτοκυριαρχίας και φλόγας μέσα του, ανοίγοντας όλες τις προοπτικές ανάβασης στο υψηλότερο σημείο, είτε είναι το βουνό είτε ο ίδιος του εαυτός.

Η yoga και η αναρρίχηση έχουν πολλά κοινά σημεία. Οι δύο αυτές δραστηριότητες αλληλοσυμπληρώνονται άρτια και ένας αναρριχητής μπορεί να βελτιώσει την πρακτική του με ενσωμάτωση της yoga στην προπόνησή του. Ωστόσο ο κεντρικός άξονας και των δυο δραστηριοτήτων είναι ίδιος: είναι πρακτικές κυριαρχίας πάνω στο νου.

Είτε είναι πάνω στο στρωματάκι, είτε δεμένος με σχοινιά αναρριχώμενος σε μια πλαγιά, ο άνθρωπος βρίσκεται εκεί μόνος, με το νου και το σώμα του για συντροφιά. Και είναι δική του επιλογή πού θα επικεντρωθεί και πώς θα αντιμετωπίσει κάθετι που θα προκύψει, είτε είναι εξωτερικός παράγοντας είτε εσωτερικός όπως μια σκέψη ή ένα συναίσθημα. Η yoga εξασκείται πάνω στο στρωματάκι, ωστόσο η ουσιαστική πρακτική της γίνεται στην απλή καθημερινότητα. Είτε αναρριχείται κανείς στον βράχο είτε στις σχέσεις και στα προβήματά του.

Η yoga και η αναρρίχηση φέρνουν τον άνθρωπο πιο κοντά στη φύση του και σε αυτή την όμορφη συνειδητοποίηση των άπειρων δυνατοτήτων του. Και όπως είχε πει ο μεγάλος φυσιολάτρης και φιλόσοφος John Muir:

“You are not in the mountains. The mountains are in you”.

Υπογράφει η Ανθή Μάλτα, απόφοιτος του 200hr Yoga Teacher Training Course.

Βιβλιογραφία:
(1) “Η δύναμη του Τώρα” – Eckhart Tolle
(2) “Yoga for climbers how to stretch, strengthen and climb higher” – Nicole Tsong
(3) Manual Anahata 200hr Yoga Teacher Training