Στο άκουσμα της λέξης «δίαιτα» τι σου έρχεται απ’ ευθείας στο μυαλό; Μήπως η λέξη χρησιμοποιείται με λίγο διαφορετικό τρόπο από αυτό που σημαίνει πραγματικά; Και τελικά, ποιες είναι οι πιθανές απαντήσεις στο ερώτημα «τι είδους δίαιτα να κάνω;»
Στον τομέα της διατροφής, η λέξη δίαιτα αναφέρεται στο σύνολο των τροφίμων που καταναλώνονται από ένα άτομο στοχεύοντας στη διατήρηση, τη μείωση ή την πρόσληψη βάρους. Αν κατατρέξουμε στις ρίζες της λέξης, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική γλώσσα, η λέξη δίαιτα αναφέρεται σε έναν συνολικό υγιεινό τρόπο ζωής. H διατροφή, από την άλλη, σχετίζεται με τη διαδικασία χρήσης της τροφής για τη βέλτιστη λειτουργία του οργανισμού. Οι δύο αυτές λέξεις είναι αλληλένδετες και απόλυτα συνυφασμένες με την υγεία μας.
Μήπως όταν ακούμε τη λέξη «δίαιτα» ή την έκφραση «κάνω δίαιτα», έρχεται αυτόματα στο νου και η λέξη «στέρηση»;
Αυτό συμβαίνει γιατί έχουμε συσχετίσει τη δίαιτα με κάτι -λίγο πολύ- περιοριστικό που στοχεύει στην απώλεια βάρους. Και όχι άδικα. Κυκλοφορούν πολλές «δίαιτες» που υπόσχονται την απώλεια βάρους σε μικρό χρονικό διάστημα. Κυκλοφορούν επίσης ανά διαστήματα διάφορες δίαιτες «της μόδας» ή δίαιτες που αποκλείουν ολόκληρες ομάδες τροφίμων με στόχο την απώλεια κιλών. Πρόκειται επομένως για εξαιρετικά περιοριστικές – στερητικές δίαιτες.
Ο λόγος που αποτυγχάνουν όλες αυτές οι δίαιτες είναι γιατί δεν είναι βιώσιμες, καθώς στόχος τους είναι απλώς η απώλεια βάρους, χωρίς να συνυπολογίζεται ο παράγοντας της πραγματικής υγείας όπως και καλής ψυχολογίας του ατόμου.
Δεν μπορούν να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα χωρίς να αρχίσει το σώμα να «παραπονιέται». Τότε, το άτομο επιστρέφει στις διατροφικές συνήθειες που είχε πριν τη δίαιτα και τα κιλά που πιθανόν χάθηκαν σχετικά γρήγορα, επανέρχονται και ενδεχομένως να είναι περισσότερα από όσα ήταν πριν την εφαρμογή της συγκεκριμένης δίαιτας. Το σώμα πεινάει, δεν έχει λάβει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά και οι ορμόνες δεν βρίσκονται σε ισορροπία. Ακόμα και όταν υπάρχει η ανάγκη και η επιθυμία για απώλεια κιλών, η δίαιτα που ακολουθείται πρέπει να θρέφει όχι μόνο το σώμα αλλά και το πνεύμα. Διαφορετικά τα αποτελέσματα θα είναι εφήμερα και θα επηρεαστεί αρνητικά και η ψυχολογία του ατόμου. Ειδικά αν στο παρελθόν υπήρχε μία μη υγιής σχέση με το φαγητό, σε καμία περίπτωση δεν είναι συνετό να ακολουθείται μία περιοριστική δίαιτα.
Στο ερώτημα «τι δίαιτα να κάνω;» η απάντηση δεν είναι μία.
Κάθε σώμα είναι μοναδικό και έχει τις δικές του ξεχωριστές ανάγκες. Κάτι που σε μένα λειτουργεί, σε σένα μπορεί να μην είναι το ίδιο ωφέλιμο. Οι γυναίκες επίσης έχουν διαφορετικές ανάγκες από τους άντρες. Και κάθε γυναίκα ανάλογα τη φάση του κύκλου στην οποία βρίσκεται έχει επίσης διαφορετικές ανάγκες. Κάθε άνθρωπος έχει τα δικά του ξεχωριστά χαρακτηριστικά, τα δικά του θέματα υγείας που χρειάζεται να φροντίσει, το δικό του καθημερινό πρόγραμμα. Έτσι, χρειάζεται τη δική του δίαιτα που θα βοηθήσει το σώμα του να είναι λειτουργικό και να ζει πραγματικά καλά μέσα σε αυτό.
Σίγουρα όμως υπάρχει ένας τρόπος διατροφής που προσφέρει σημαντικά οφέλη στην υγεία μας. Από κει και πέρα τροποποιείται έτσι ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες καθενός. Αυτή είναι μία διατροφή με όσο λιγότερο επεξεργασμένα τρόφιμα γίνεται (whole foods diet). Τρεφόμαστε κυρίως με μη επεξεργασμένα τρόφιμα. Σε γενικές γραμμές, επιλέγουμε άφθονα λαχανικά, φρούτα, όσπρια, ξηρούς καρπούς, σπόρους, δημητριακά ολικής άλεσης, και αν τρώμε ζωικά προϊόντα, επιλέγουμε καλής ποιότητας κρέας, ψάρι, αυγά και γαλακτοκομικά. Αποφεύγουμε τα επεξεργασμένα τρόφιμα, συνήθως όσα βρίσκονται σε συσκευασία με μία μεγάλη λίστα συστατικών από πίσω. Όσο λιγότερα συστατικά τόσο το καλύτερο! Δεν διαφέρει πολύ από τη γνωστή σε όλους Μεσογειακή διατροφή. Για να επανέλθουμε όμως στα προηγούμενα, δεν είναι τίποτα κανόνας για όλους, μιας και διαφορετικά αντιδρά κάθε οργανισμός.
Είναι σημαντικό να παραμένουμε με μία διάθεση εξερεύνησης και παρατήρησης όσων καταναλώνουμε και τι επίδραση έχουν στο σώμα και τη διάθεσή μας.
Ένα άλλο κομμάτι του παζλ αποτελεί και η ενσυνείδητη διατροφή (mindful eating). Η ενσυνείδητη διατροφή -βασίζεται στην ευρύτερη φιλοσοφία της ενσυνειδητότητας (mindfulness)- έρχεται να μας δείξει πώς να είμαστε παρόντες την ώρα που απολαμβάνουμε το γεύμα μας και πώς να ακούμε τα σήματα που στέλνει το σώμα: πότε και πόσο πεινάμε, πότε να σταματήσουμε να τρώμε, πώς αισθανόμαστε μετά από ένα γεύμα, με τι κριτήριο επιλέγουμε τι θα φάμε. Ακόμη, βοηθά να διαχωρίζουμε τη φυσική από τη συναισθηματική πείνα. Όταν συνδυάζεται μία ολιστική προσέγγιση στη διατροφή μαζί με την ενσυνείδητη, τότε έχουμε έναν υπέροχο συνδυασμό που ωφελεί σώμα, νου και πνεύμα.
Καθένας έχει μέσα του τον δικό του μοναδικό «διατροφολόγο» που ξέρει καλύτερα από κάθε εξωτερικό παράγοντα τι είναι καλύτερο για το σώμα του, αρκεί να χτίσει μία σχέση εμπιστοσύνης μαζί του.
Δεν χρειάζεται να χάνουμε χρόνο και ενέργεια στο να υπολογίζουμε θερμίδες, καθώς, τρώγοντας με γνώμονα την υγεία, την ευεξία, και τη βέλτιστη λειτουργία του οργανισμού, κάνοντας σωστούς συνδυασμούς τροφίμων και μαθαίνοντας να εμπιστευόμαστε το σώμα και τα σήματα που στέλνει, έχουμε βρει αυτό που χρειάζεται για να νιώθουμε πραγματικά καλά.
